Yoga Nidra meditatie

Yoga Nidra bestaat oorspronkelijk uit een serie eeuwenoude meditatie-oefeningen om o.a. het zenuwstelsel te kalmeren, een intens diepe rust te ervaren, het lichaam zichzelf te laten genezen en alles in het hoofd op orde te brengen.

De moderne, vaak gestreste mens weet dat meditatie een hoop goeds voor je doet. Het kan bijvoorbeeld stress, angst en depressie verlichten. En terwijl de meditatieoefeningen van tegenwoordig overal beschikbaar zijn, is er een oude yoga-praktijk genaamd Yoga Nidra waarmee je je “maandagmorgen gevoelens” voorgoed kan genezen.

Savasana

Als je de laatste minuten van een yogales, waarbij je stil onder een dekentje mag liggen, het allerfijnst vindt, verheug je dan maar vast, want dan heb ik goed nieuws voor je. Onderstaand artikel licht toe hoe je je langzaamaan kan gaan onderdompelen in de wereld van deze geleide slaapmeditatie.

Veel mensen die Yoga Nidra beoefenen, voelen zich volledig uitgerust in slechts 30 tot 120 minuten. De term Yoga Nidra is samengesteld uit twee woorden uit de Indiase Sanskriet taal:

Yoga: het pad waarmee je de relatie met jezelf en met al het leven ervaart.
Nidra: de veranderende status van het bewustzijn, zoals waken, slapen en dromen, waaronder gewaarwordingen, emoties, gedachten en beelden.

Hoe ziet zo’n diepe geleide slaapmeditatie eruit?

Op het eerste gezicht lijkt de praktijk niets anders dan op de vloer, bank of zelfs je bed liggen, in comfortabele kleding en dekens.

Er is heel veel kracht in stilte. De moderne wetenschap haakt in op wat yogi’s al heel lang weten. Yoga Nidra, ook bekend als Slaap Yoga, verbetert je gezondheid en mentale gesteldheid op allerlei verrassende manieren. Het is een staat van ‘bewuste diepe slaap’.

Het verschil met een ‘gewone’ meditatie

In een meditatie blijf je normaal gezien in de waaktoestand van het bewustzijn en focus je zacht je mind, terwijl je gedachtepatronen, emoties, sensaties en beelden kan laten komen en gaan. In Yoga Nidra verlaat je echter de wakkere staat, ga je voorbij droomstaat en ga je naar diepe slaap, terwijl je wakker blijft. Klinkt als magie? Er zit een duidelijke en veilige techniek achter.

Yoga Nidra bestaat uit krachtige meditatie oefeningen die kunnen werken als een natuurlijke verlichter van stress en angst. Sommige mensen gebruiken deze slaapgeleide meditatie als slaapverbetering, hoewel ze, als de oefeningen juist worden uitgevoerd, niet echt in slaap vallen.

Yoga Nidra & Neurologie

Hoewel Yoga Nidra vertaald kan worden naar ‘yogaslaap’ of ‘slaapgeleide meditatie’, zijn er een aantal complexe dingen gaande op neurologisch vlak. Daarbij wordt je ademhaling en focus door verschillende delen en lagen van het lichaam begeleid.

Deze manier van geleide meditatie helpt je hersenen naar de zone tussen slaap- en waaktoestanden te brengen. Je lichaam valt dan langzaam in slaap terwijl je mind bewust en helder blijft. Hersengolven onderzoek laat zien dat je tijdens een sessie van de actievere beta-staat richting alpha-, theta– en uiteindelijk delta-staat gaat. De theta- en delta-staat van de hersenen, samen met alle ademhaling en focus oefeningen zorgen ervoor dat je lichaam zich in een korte tijd heel diep kan herstellen.

Met een goede slaapgeleide meditatie sessie van 30 minuten kan je je net zo hersteld voelen als in 3 tot 4 uur slaap, terwijl je toch wakker blijft en je mind op een prachtige reis gaat.

Oorzaken

Een van de oorzaken van dit diepe herstel is dat het zenuwstelsel weer naar de oorspronkelijke staat probeert terug te keren. Een staat waarin je even totaal op de rem staat in plaats van op het gaspedaal. Dit kan alleen wanneer je lichaam werkt zonder bemoeienis van de dominante mind. Er zijn zelfs bevindingen dat het lichaam op dit soort momenten volledig kan werken als een eigen apotheek en het op deze manier uiteindelijk mogelijk maakt zichzelf te laten genezen.

Mensen hebben hun slapeloosheid overwonnen, hun patronen verandert, angst vermindert, burn-out genezen en in hun volledig creatieve potentieel gestapt. Mensen zijn daadwerkelijk in staat hun leven te veranderen met deze vorm van meditatie. En dat is nog maar het topje van de ijsberg.

Leuk en ook nog effectief

Het belangrijkste van alles is dat dit een vorm van ontspannen en mediteren is die voor iedereen leuk, inspirerend en vooral toegankelijk is. Je hoeft alleen maar te gaan liggen en te luisteren naar een begeleidende stem. Waar en wanneer je maar wilt. Je begrijpt waarom deze techniek behoorlijk aan populariteit aan het winnen is. En dat is maar goed ook in deze tijd.

Yin meditatie

Yin meditatie is goed tegen moeheid en burn-out omdat Yin meditatie helend werkt. Vaak wordt het gecombineerd met Yin Yoga. In plaats van in een klassieke meditatiehouding te zitten, ga je mediteren door voor een vrij lange tijd (4 tot 10 minuten) in een bepaalde pose te blijven. Daarmee ligt de focus op het stimuleren van de energiebanen in het bindweefsel. Je gaat dan niet alleen met de geest maar ook met het lichaam aan het werk.

Yin meditatie is voor lichamelijk en geestelijk herstel. Het is een rustige vorm van bewegen die op het dieper gelegen bindweefsel (rondom gewrichten en ruggenwervels) inwerkt. Het herstelt kraakbeen en versoepelt de gewrichten. Vooral het gebied rond de heupen en de rug wordt verbeterd. Yin meditatie werkt ook goed bij klachten als fibromyalgie en reuma. Deze vorm van bewegen heeft tevens een rustgevend, ontspannend effect. Het wordt ook wel herstellende oefentherapie genoemd. Bij regelmatige beoefening wordt je leniger, klachten aan de rug (ook hernia), heupen, heiligbeen (sacrum, SI-gewricht) en bekken worden verminderd of verdwijnen zelfs. Je wordt bovendien stressbestendiger en je immuunsysteem (afweer) wordt verbeterd.

Je neemt houdingen aan (voornamelijk vanuit zit of liggend) op een passieve manier (zonder spierkracht), maar toch intensief. Je voelt dus wel dat het op je lichaam inwerkt. De houdingen houd je een aantal minuten vast (gemiddeld tussen de 3 en 5 minuten). Dit is nodig om in te kunnen werken op die diepere lichaamslagen. Je werkt altijd op je eigen niveau en wordt geholpen om de houding aan te passen naar wat bij jouw lichaam past. We werken in stilte, met de aandacht naar binnen en met zachte muziek op de achtergrond. Na elke intensieve houding krijg je ook de tijd om weer bij te komen en wordt er een ontspannen rust- en tussenhouding gegeven.

Doordat je de houding langer vasthoudt, wordt je dieper gelegen bindweefsel gerekt en soepeler gemaakt. De vochthuishouding in je lichaam wordt hersteld. Hierdoor worden de gewrichten soepeler en kraakbeen wordt hersteld. Met deze oefenvorm wordt ook je lichaamsbewustzijn verbeterd. In het dagelijks leven leer je zo ook beter wat je grenzen zijn en deze te respecteren. Doordat je langere tijd ontspannen in een houding leert te blijven, die best intensief kan zijn, word je in het dagelijkse leven mentaal veerkrachtiger, dus stressbestendiger. Yin meditatie kan ook goed gebruikt worden om beter te slapen en te leren ontspannen.

Yin (restauratie)

Deze sessie “Yin (restauratie)” is vergelijkbaar met Yin alleen worden er wat meer restauratieve houdingen gegeven. Als een Yin houding niet geschikt is voor jou kan je aan de docent vragen om een alternatieve restauratieve houding. De houdingen zijn erg zacht en werken helend. Bijzonder fijn voor personen met een blessure, vermoeidheid, burn-out, stress, onrust en lichamelijke en/of geestelijke klachten.

Restauratie betekent letterlijk ‘herstellen’ of ‘vernieuwen’. En hiermee wordt bedoeld dat je met deze vorm het zelfherstellende vermogen van je lichaam aanspreekt. En dit kan hard nodig zijn na of in een periode van fysieke of geestelijke overbelasting. Je lichaam kan veel meer dan je denkt, alleen moet je het wel de rust en oefening geven die het nodig heeft.

Yin restauratief wordt gekenmerkt door:

  • Het lang (5-10 minuten) aanhouden van de houdingen.
  • De focus op je ademhaling tijdens de houdingen.
  • Het volledig ontbreken van inspanning bij de houdingen.
  • Het veelvuldig gebruik van hulpmiddelen/props.
  • Veelal liggende en af en toe zittende houdingen. Staande houdingen komen binnen Yin restauratie niet voor.

Yin restauratie is heerlijk en enorm fijn:

  • Als je ondersteuning zoekt bij chronische klachten zoals reuma.
  • Als je veel stress hebt (gehad).
  • Als je een operatie achter de rug hebt of geblesseerd bent.
  • Als je om een andere reden moeite hebt om te ontspannen.
  • Als je gemerkt hebt dat andere yogavormen te intensief voor je zijn.

Voordelen van Yin meditatie

Als je een tijdje Yin meditatie beoefent, kan je de volgende voordelen gaan ervaren:

  • Vermindering van stress.
  • Meer ruimte en soepelheid in je lichaam.
  • Verbetering van je ademhaling.
  • Meer rust in je hoofd en je lichaam

Voor wie is Yin meditatie?

Yin meditatie is geschikt voor beginners en gevorderden die van een zachte en rustige sessie houden. Iedereen kan Yin doen: vrouw of man, jong of oud, stijf of lenig. De nadruk ligt op wat je wel kan en niet andersom, het gaat dus niet om prestatie!

Effecten van Yin meditatie

Als je eenmaal per week oefent dan zal je binnen een half jaar merken dat je sterker en leniger wordt.

Als je twee tot driemaal per week oefent dan kom je tot behoorlijk grote veranderingen.

En als je elke dag yoga oefent (als is het maar 15 minuten per dag) dan verander je daarmee je leven.

Een keer per week een Yin meditatie volgen lijkt misschien niet zo’n grote inzet, toch verandert het meer dan je zou denken. Je gaat namelijk de rest van de week je lichaam anders gebruiken, je wordt meer bewust van je houding, je manier van bewegen, je gaat bewuster eten & drinken en je ademhaling verbetert. Het werkt enorm door en op het korte maar vooral lange termijn ervaar je alleen maar alle prachtige voordelen voor body & mind.

Voorbeelden van geleide Yin meditaties

Energiemeditatie

Het gaat hierbij om een soort fysieke gewaarwording, maar dan wat subtieler. Je voelt bijvoorbeeld wind, drukte, trilling of vibratie in en om het lichaam.

Energiemeditaties kunnen healing geven, preventief werken voor fysieke klachten en het proces van beter worden na ziekte bevorderen. Reiki is een bekend voorbeeld, waarbij de handen gebruikt worden om energie op te merken.

Als we pijn hebben pakken we automatisch de plek vast met de handen, of troosten iemand met onze handen. Dat is niet voor niets. Energiemeditaties kunnen erg kalmerend werken.

Voorbeelden van online geleide energie meditaties

Contemplatie meditatie

In het Tibetaans boeddhisme is dit een bekende methodiek. In deze meditatievorm gaat het om gericht nadenken over bepaalde thema’s zoals vergankelijkheid, onderlinge afhankelijkheid, de leegte, compassie of vergeving.

Je leert gedachtes je niet laten af te dwalen en stuurt met aandacht je gedachten naar diepgang, creativiteit en hogere intuïtieve kennis. Het voordeel is met name het inzicht dat ontstaat.

Vanuit een nieuwe visie kan je anders gaan kijken naar de wereld en jezelf, en daardoor anders denken, voelen en reageren.

Het proces bestaat uit de drie opeenvolgende stappen:

  • Concentratie (Dharana)
    Dharana is een Sanskrietwoord dat concentratie betekent. Het doel van dharana is om je bewustzijn te binden aan één bepaald object, plaats of idee. Deze “single-object” meditatie kan zich richten op een interne gedachte of een extern object om je heen in de buitenwereld.
     
  • Meditatie (Dhyana)
    Meditatie is de staat waar continuïteit is in de afwezigheid van onderbrekingen in het afdwalen van de geest. Dit is het essentiële verschil met dharana of concentratie, waarin er perioden van eenpuntigheid zijn, maar geen constante stroom in de beheersing van het denken. Meditatie wordt ook vergeleken met een toestand van beschouwing en zich dus niet verbonden voelen met wat er beschouwd wordt.
     
  • Contemplatie (Samadhi)
    Samadhi is het één worden met het Al, het verkrijgen van de allerhoogste kennis ofwel de waarheid. Het is de hoogste vorm van meditatie. Een stadium dat enkel de allerhoogst spiritueel ontwikkelden onder ons kunnen behalen. Een ware zegening.

Contemplatie in meditatie

In de drukte van alledag laten we ons graag meeslepen, maken we keuzes die we vaak achteraf zelf niet eens begrijpen. Dat kan over van alles gaan: de één vindt het moeilijk te kiezen voor een gezonde leefstijl, de ander vervalt steeds in moeilijk gedrag in zijn of haar relatie. Daar wil je natuurlijk graag iets aan doen, maar als je jezelf niet begrijpt is het knap lastig bijsturen.

Zo is het ook met meditatie. Beginners denken vaak dat meditatie over een geforceerde vorm van concentratie gaat. Dat je jezelf dwingt je aandacht te verleggen. ‘Ik denk nu aan kiwi’s in plaats van dropjes’. Maar zo werkt het niet. Als je op de juiste wijze mediteert, leidt dat uiteindelijk vanzelf tot een natuurlijke, spontane vorm van geconcentreerd zijn. Je denkt dan niet aan fruit omdat het moet, je denkt gewoon spontaan aan fruit.

Contempleren

Om dat te bereiken moet je eerst leren contempleren. Je leren focussen op een onderwerp of vraag, met de bedoeling daar volledig in op te gaan zodat je een dieper begrip bereikt. Door de tijd te nemen, de dingen in alle rust te beschouwen en overwegen, krijgt de daadwerkelijke betekenis meer ruimte om door te dringen. Het gaat niet om dropjes, maar om het vinden van rust en comfort.

Natuurlijk zijn de inzichten die voortkomen uit contemplatie voor iedereen anders. De beweegredenen waarom iemand kiest voor dropjes kunnen verschillen en het onderwerp dat in deze fase voor jou belangrijk is ook. Waar het om gaat is dat je onderwerpen en vragen zo diepgaand onderzoekt dat je daarna veel makkelijker juist handelt. Door ruimte te geven aan alle gevoelens en gedachten die bovenkomen, help je jezelf de juiste richting te vinden.

Contemplatieve meditatie

Contemplatie in mediteren gaat dus vooraf aan die natuurlijke concentratie. Dankzij contemplatie-meditatie verschuift je aandacht vanzelf naar de juiste dingen. Je onderscheidingsvermogen verbetert. Er is dan ook geen sprake van enige inspanning om de geest een bepaalde richting op te sturen. Deze meditatie is het leven in al zijn volheid, heel de dag lang. Ontdek hier andere vormen van meditatie.
Yoga en contemplatief mediteren

Voordat je aan contemplatie-meditaties begint, is het verstandig te beginnen met een periode waarin je je als leerling de yogafilosofie en -techniek eigen maakt. Om de meditatie goed te beoefenen heb je zelfdiscipline nodig, in overeenstemming met Tapas, Svadhyaya en Isvara pranidhana. Ofwel: in overeenstemming met de wil, het intellect en het gevoel.

Het beoefenen van yoga helpt je daarbij, en is dus de eerste stap om fysiek en mentaal een staat van meditatieve contemplatie te bereiken. Aan de hand van je ervaring ontwikkel je een vastomlijnd doel, of je komt tot het besef dat je er nog niet helemaal klaar voor bent. En dat is ook oké. Neem je tijd, en laat door de yogabeoefening je inspiratie groeien. Als je je doel hebt gevonden, kan je de weg naar zelfrealisatie een leven lang blijven volgen.

Stiltemeditatie

Een stiltemeditatie is niet geleid. Je mediteert zonder een stem die het proces uitlegt. Er zijn verschillende manieren waarop je een stiltemeditatie kan doen. Je kan bijvoorbeeld in volledige stilte zitten, maar je kan ook muziek op de achtergrond aanzetten. Ook bepaal je zelf hoe lang je mediteert. Zet een timer voor een paar minuten of mediteer hoe lang je er op dat moment behoefte aan hebt.

Mediteren in stilte kan een uitdaging zijn, zeker als je een beginner bent. Je bent zelf helemaal in controle en hebt geen stem of begeleider om op terug te vallen. Het kan daarom ook even duren voordat je de effecten van stiltemeditatie merkt. Dit is helemaal niet erg. Probeer je niet te focussen op het snel behalen van resultaten, maar geniet van het proces.

Wat is stiltemeditatie en waarom is ze zo effectief?

Er zijn verschillende vormen van mediteren en allemaal hebben ze één doel, namelijk jou je innerlijk stilte te laten ervaren. Hier lees je wat meditatie is. Stilte in de zin van meditatie is niet de afwezigheid van geluid, van niet praten of het niet hebben van gedachten. Stilte verwijst in de zin van meditatie naar de stilte in jezelf die bij iedereen aanwezig is. Maar door de constante afleiding van onze telefoon en dagelijkse activiteiten, gaan we vaak niet naar deze stilte toe. Tijdens stiltemeditatie observeer je alles wat voorbij komt. Het doel van stiltemeditatie is, zoals Boeddha het beschreef: “het ontdekken van onze eigen werkelijke natuur”.

Stiltemeditatie leren

Stiltemeditatie  is voor iedereen toegankelijk en iedereen kan het leren. Het is niet gemakkelijk en je kan het niet in één keer. Oefenen, geduld en discipline. Het leren van stiltemeditatie kan gewoon thuis door het zelf te gaan doen of je kan ervoor kiezen om een keer een stilteweekend, stilteweek of Vipasanna cursus te volgen. Begin met 5 minuten, dan 15 minuten, vervolgens een half uur en zelfs één uur per dag. Geef jezelf een half jaar de tijd om te ervaren of het iets brengt anders kan je ermee stoppen. Normaal gezien heeft de meditatie veel effect op je en jouw dagelijks leven zodat je nog elke dag je meditatie moment pakt.

Wat zijn de voordelen van stiltemeditatie?

Er zijn heel veel wetenschappelijke onderzoeken die de voordelen van meditatie aantonen. Waar het hier op neerkomt is dat er balans moet zijn tussen activiteit en rust, dan is het lichaam in balans. En omdat we in een maatschappij leven waarin we continu bezig zijn met van alles om ons heen, ontbreekt vaak de rust die te vinden is in stiltemeditatie.

De effecten van stiltemeditatie zijn

  • Je komt tot rust
    Het tot rust komen van je gedachten, emoties en gevoelens is een eerste stap in stiltemeditatie. Door externe prikkels buiten je te laten en je aandacht en focus naar binnen brengen, zorg je ervoor dat je makkelijker je eigen gedachten kan waarnemen. Door langere tijd stil te zitten, je aandacht en focus te houden op één punt, kan je alle gedachten langzaam kalmeren en meer van een afstand gaan kijken welke gedachten telkens weer opkomen.
     
  • Je leert naar jezelf luisteren
    Bewust naar jezelf luisteren is misschien wel het meest lastige in je dagelijks leven. Door te mediteren en je te richten op je eigen gedachten, gevoelens en emoties leer je deze waar te nemen. Wanneer je dit vaker doet, wordt het makkelijker om in je dagelijks leven je eigen gedachten en gevoelens waar te nemen. En hierdoor wordt het weer makkelijker om in de hectiek van het dagelijks leven, af te stemmen op jezelf met wat jij nodig hebt en wil.
     
  • Je leert meer geduld hebben
    Stiltemeditatie is niet altijd makkelijk en zeker niet als je net begint. Dit is met alles zo. Overal waar je net mee begint is onwennig en vergt in het begin wat doorzettingsvermogen. Op het moment dat je begint, zal je merken hoeveel gedachten, gevoelens en emoties telkens opkomen. Dit is heel normaal en ook helemaal niet erg. Want juist deze stroom van oneindige gedachten, gevoelens en emoties zijn er ook de hele dag, alleen merk jij ze niet bewust op. Toch putten ze je uit en vragen onbewust heel vaak je aandacht. Omdat je tijdens de stiltemeditatie de gedachten, gevoelens en emoties continu voorbij ziet komen en je telkens teruggaat naar je focuspunt, leer je geduld hebben voor jezelf.
     
  • Je leert wat acceptatie is
    Hoe vaak willen we dat een situatie anders is dan dat die is? Of dat we niet blij zijn met hoe we eruit zien? En hoe vaak zijn we niet afkeurend over het gedrag van anderen? Dit zijn voorbeelden van gedachten die onrust veroorzaken, negativiteit oproepen en veel energie kosten. Hoe fijn zou het zijn als je in harmonie en liefde kan leven? Dit begint met het observeren van alles wat er binnen in jou continue gebeurd. Tijdens de stiltemeditatie observeer je alles wat voorbij komt, zowel de positieve als de negatieve gedachten. Hierbij laat je elk oordeel, elk geluksgevoel en alle emoties voorbij komen, zonder ze te beïnvloeden met nieuwe gedachten. Kortom, je verandert gedachten, gevoelens en emoties niet. Dat is acceptatie.
     
  • Je leert beter te ademen
    Tijdens de meditatie, oefen je in eerste instantie je aandacht en focus op je ademhaling te houden. Focus en aandacht zijn beide eigenschappen van onze mind die we niet regelmatig trainen. We zijn snel en vaak afgeleid door prikkels om ons heen en daardoor is het lastig om je gedachten rustig te krijgen. Door je aandacht op je ademhaling te vestigen, raak je vertrouwt met je eigen ademritme, de diepte van je ademhaling en de luchtstroom van de in- en uitademing door je neus. Hierdoor ga je vanzelf rustiger en dieper ademen, wat voor een gezonde ademhaling zorgt.

Samenvatting

Met stiltemeditatie ga je naar de stilte in jezelf waarbij je jouw eigen gedachten, gevoelens en emoties observeert. Hierbij manipuleer je niets wat voorbij komt. Probeer het te laten zijn zoals het is, waardoor volledige acceptatie ontstaat. Door stiltemeditatie te beoefenen ga je steeds meer je eigen gedachten, gevoelens en emoties in je dagelijks leven herkennen, waardoor je beter naar jezelf leert luisteren. Je leert daarbij geduld voor jezelf te hebben en gezonder te ademen. Wil je een keer stiltemeditatie proberen, dan kan je het beste het gewoon gaan doen: thuis, een stilteweekend of een Vipassana cursus zijn allen goede opties.